کد مطلب:50462 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:5

گنجینه پرسمان » قرآن

چگونه مي توان راه حق را از باطل تشخيص داد؟

حق و شناخت آن: در فرهنگ معين حق به راستي، درستي و حقيقت مقابل باطل تعريف شده است. «راغب اصفهاني»، (مفردات، ص 124) حق را به معناي مطابقت و موافقت دانسته و موارد كاربرد آن را چهارگونه معرفي ميكند: 1- آفريننده شي ء به مقتضاي حكمت (خالق حكيم)، 2- آفريده به مقتضاي حكمت (مخلوق حكيمانه)، 3- اعتقاد به چيزي مطابق حقيقت آن شي ء (اعتقاد حق)، 4- رفتار و گفتار آن گونه كه واجب است. {Tالف) مبنا و معيار حق: T} 1- مي دانيم كه خداوند حق است: {A{/Bذلِكَ بِأَنَّ اَللَّهَ هُوَ اَلْحَقُ {w1-5w}{I22:6I}*/}A}، {V(حج، آيه 6)V} و {A{/Bفَذلِكُمُ اَللَّهُ رَبُّكُمُ اَلْحَقُ {w1-4w}{I10:32I}/}A}، {V(يونس، آيه 32)V} و {A{/Bاَلْحَقُّ مِنْ رَبِّكَ {w1-3w}{I2:147I}*/}A}، {V(بقره، آيه 147)V}. 2- پيامبر(ص) حق است: {A{/Bيا أَيُّهَا اَلنَّاسُ قَدْ جاءَكُمُ اَلرَّسُولُ بِالْحَقِّ مِنْ رَبِّكُمْ {w1-9w}{I4:170I}/}A}، {V(نساء، آيه 170)V}. 3- كلام خدا حق است: {A{/Bنَزَّلَ اَلْكِتابَ بِالْحَقِ {w4-6w}{I2:176I}*/}A}، {V(بقره، آيه 176)V}. 4- امامان نيز حق اند: به اين دليل كه قرآن مي فرمايد: {A{/Bما آتاكُمُ اَلرَّسُولُ فَخُذُوهُ {w30-33w}{I59:7I}/}A} و پيامبر(ص) نيز در حديث ثقلين فرمود: {Hاني تارك فيكم الثقلين كتاب اللَّه و عترتي اهل بيتي لن تضلوا ان تمسكتم بهما ابدا و انما لن يفتر قاضي يروا علي الحوض H} و نيز فرمود: {Hان مثل اهل بيتي كمثل سفينة نوح من ركبها نجي و من تركها غرق H}. آن حضرت در جاي ديگر مي فرمايد: {Hعلي مع الحق والحق مع علي اللهم ادرالحق معه حيث دارH}، {V(سفينةالبحار، ج 1، ص 289)V}. {Tب ) راه هاي شناخت حق: T} براي تشخيص حق در هر زمان بايد ببينيم كه آيا اين مطلب مطابق رضاي خدا و كلام الهي و سنت پيامبر(ص) و گفتار امامان معصوم(ع) هست يا نه؟ بعضي موارد حق روشن است و با كمترين توجه انسان حق را تشخيص مي دهد. در مواردي كه تشخيص حق براي انسان دشوار است به استناد احاديث، لازم است كه به علماي شيعه مراجعه شود. در مراجعه به علما بايد به چند مطلب توجه داشت: 1- مراجعه به علما با مراجعه به كتاب و سنت متفاوت است. كتاب و عترت دو اصل بنيادين هستند و در مراجعه تلاش مي كنيم كه معنا و مفهوم كلام آنها را دريابيم اما علما مجرا و كانال ارتباط ما با كتاب و عترت هستند. شايد تعبير به «روات احاديثنا» و «من عرف احكامنا» و...، اشاره به همين معنا داشته باشد. 2- علمايي كه به آنان رجوع مي كنيم، بايد در رفتار و عمل و زندگي زاهد و خداترس و باتقوا و اهل اجتناب از دنيا باشند. به طور خلاصه علما واسطه اي هستند بين ما و امامان معصوم كه به شرط پاك بودن و منزّه بودن، ما را به حق مي رسانند. در ارتباط با اين واسطه گفتار و احكام آنان بايد مستند به روايات معصومين(ع) باشد و رفتار و عمل آنان نيز مطابق با موازين شرع و رفتار امامان معصوم باشد. بنابراين نياز به اجتهاد و دقت نظر علما داريم. براي آگاهي بيشتر ر.ك: اصل اجتهاد در اسلام، شهيد مطهري. در صورت تعارض بين احكام و فتاواي علماي شيعه، بايد نظر آن كه فقيه تر، عادل تر، پرهيزگارتر و راستگوتر است را ملاك قرار داد.